شاید شنیده باشید که نخستین لیزر به شکل لیزر یاقوت توسط تئودور میمن (Theodore Harold Maiman) در سال 1960 میلادی، ساخته شد، بهتر است این نکته را نیز بدانید که ساخت لیزر یک اكتشاف ناگهانی و لحظه‌ای نبوده بلکه نتیجه‌ای بود از مجموعه پژوهش‌ها و پیشرفت‌هایی که قبل از آن توسط دانشمندان و محققان در علم فيزيك انجام شده بود.

شکل1: دانشمندان محقق در زمینه لیزر به ترتیب از چپ به راست: انیشتن، تاونز، شاولو، میمن و جوان

نقطه شروع این روند آلبرت انيشتین (Albert Einstein) بود که اصول نظری ليزر را شناخته و در سال 1917 بيان کرده بود. بعد از آن دانشمندان دیگر، پژوهش‌هاي پيگیری در اين زمينه انجام دادند و برای رسیدن به موفقیت نهایی، یک پله به پلکان اضافه کردند (شکل 1).

شکل2: اولین نمونه اولیه میزر آمونیاک و مخترع آن، چارلز تاونز.

در سال 1954 يك گروه از محققين در آمريكا به سرپرستی چارلز تاونزو (Charles Hard Townes) بر اساس تئوری انیشتین، توانستند در مولكول‌هاي آمونياك، نوعی تقویت کننده نوری با نام ميزر (Maser: Microwave amplification by stimulated emission of radiation) بسازند (شکل2). کلمه میزر از خلاصه کردن عبارت “تقویت میکروموج ها از راه گسیل القایی تابش” به دست آمده است. به عبارت دیگر آنها در این پروژه توانستند درون آمونیاک، یک میکروموج انتخابی با طول موج 1.3 میلیمتر و فرکانس  10¹¹×2.3 هرتز را تقویت کنند و برای تقویت این موج از روش گسیل القایی استفاده شد.

شکل3: اولین لیزر یاقوت میمن

پس از ساخت میزر، تاونز در یک پروژه مشترك نظری در سال 1958با آرتور شاولو (Arthur Leonard Schawlow) همکاری کرد. آن‌ها در این پروژه، قصد داشتند به جای تقویت میکروموج که در پروژه میزر انجام شده بود این بار، موجی با فركانسی در حدود فركانس‌هاي نور مرئي (طول موج حدود 400 تا 700 نانومتر) را تقویت کنند. آن‌ها این پروژه را انجام دادند و آن را به جای میزر، به صورت اختصاصی ليزر(Laser : Light Amplification by Stimulated Emission of Radiation) نامیدند. کلمه لیزر هم از کنار هم گذاشتن حروف اول عبارتی حاصل شده است که معنای آن، “تقویت نور از راه گسیل القایی تابش” است. در واقع در لیزر به جای میکروموج (Microwave)، امواج نوری (Light) از راه گسیل القایی تابش، تقویت می‌شدند.  

با استفاده از این پژوهش‌ها، بالاخره ميمن در سال 1960 اولين ليزر قرمز رنگ را در طول موج 694 نانومتر و با استفاده از بلور ياقوت ساخت (شکل 3). ماده فعال این لیزر چنانچه گفته شد، بلور یاقوت و به حالت جامد بود. جالب است بدانید پس از مدت كوتاهي در سال 1961، پروفسور علي جوان دانشمند ايراني و همكارانش اولين ليزر گازي را ساخته به جهان معرفی کردند. لیزر پروفسور جوان، در گاز هليوم ساخته شد و طول موج آن 632 نانومتر بود. از آنجا که در این لیزر از گاز نئون به عنوان گاز کمکی استفاده شده بود که برای عملکرد درست لیزر ضروری بود، این لیزر هلیم-نئون نامگذاری شد.

کپی برداری از مطالب این سایت با ذکر منبع مجاز می‌باشد.